Δύο χρόνια Capital Controls – Χαμένος χρόνος, χαμένα χρήματα, χαμένη εμπιστοσύνη

Δύο χρόνια Capital Controls – Χαμένος χρόνος, χαμένα χρήματα, χαμένη εμπιστοσύνη

Η ελληνική οικονομία συμπλήρωσε δύο χρόνια επιβίωσης σε συνθήκες κεφαλαιακών περιορισμών. Όχι ολόκληρη. Ένα σημαντικό μέρος της δεν τα κατάφερε. Άφησε την τελευταία του πνοή ασφυκτιώντας από την έλλειψη ρευστότητας και την κατάρρευση του κλίματος εμπιστοσύνης στην αγορά. 

Πριν από δύο χρόνια, η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ ισχυριζόταν ότι το κλείσιμο των τραπεζών ήταν υπόθεση μερικών ημερών. Μακάρι να ήταν έτσι. Οι άσκοπες καθυστερήσεις προκειμένου να καμφθούν οι αντιστάσεις στο εσωτερικό Κυβέρνησης και Κόμματος, οι λανθασμένοι οικονομικοί χειρισμοί και οι τραγικές πολιτικές επιλογές του πρωθυπουργού κ. Τσίπρα πότισαν, ποτίζουν και – δυστυχώς, όπως όλα δείχνουν – θα συνεχίσουν να ρίχνουν νερό στη γλάστρα όπου ανθεί η αναξιοπιστία, η έλλειψη αποφασιστικότητας και το περίσσευμα ανικανότητας. Και έτσι τα capital controls δεν προβλέπεται να αρθούν σύντομα. 

Αυτά τα δύο χρόνια, η καθημερινότητα των πολιτών έχει αλλάξει δραματικά. Οι επιπτώσεις στην εθνική οικονομία ανέρχονται σε δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ. Τα χρήματα που είχαν επενδυθεί στις τράπεζες από το Ελληνικό Δημόσιο αλλά και τους μικρομετόχους εξανεμίστηκαν. Η οικονομία επέστρεψε σε ύφεση το 2015 και παρέμεινε σε ύφεση το 2016.

Επτά πληγές

1. Η ανάγκη νέας ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών

Με τους όρους που έγινε, απαξίωσε τις προηγούμενες ανακεφαλαιοποιήσεις. Ζημίωσε όλους τους φορολογούμενους Έλληνες και τους ιδιώτες μετόχους των τραπεζών, εξαϋλώνοντας συνολική μετοχική αξία περίπου 40 δισεκατομμυρίων ευρώ (εκ των οποίων 25 δισ. ευρώ περίπου ήταν η συμμετοχή του Δημοσίου μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας).  

2. Η οικονομία επέστρεψε σε ύφεση και παρέμεινε σε ύφεση όλο το 2016

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ μετά το κλείσιμο των τραπεζών και την επιβολή των κεφαλαιακών περιορισμών, το  τρίτο τρίμηνο του 2015 το Α.Ε.Π. συρρικνώθηκε κατά 2.4% ενώ το τέταρτο τρίμηνο γύρισε +0.7%, έναντι των αντίστοιχων τριμήνων του 2014. 

Σε ετήσια βάση σημειώθηκε ύφεση 0,2% από ανάπτυξη 0,4% το 2014. Επιπλέον, το πρώτο τρίμηνο του 2016 το Α.Ε.Π. μειώθηκε κατά 0,8% ενώ το δεύτερο τρίμηνο κατά 0,4%. Το τρίτο τρίμηνο, παρότι καταγράφηκε θετικός ρυθμός 2,1%, λόγω καθυστέρησης ολοκλήρωσης της διαπραγμάτευσης, στο τέταρτο τρίμηνο καταγράφηκε εκ νέου ύφεση -1%   έναντι των αντίστοιχων  τριμήνων του 2015 για να καταλήξει η οικονομία σε ετήσια βάση πρακτικά κολλημένη στο βυθό (-0,04%). 

Συνολικά, η απώλεια εισοδήματος στην περίοδο 2015-2017 έφτασε τα 26 δισ. ευρώ ή 6.100 ευρώ για κάθε νοικοκυριό!

3. Οι εισπράξεις από την ναυτιλία κατέρρευσαν

Σε έναν από τους κλάδους που στηρίζουν την ελληνική οικονομία – δεδομένου ότι ο ελληνόκτητος στόλος είναι ο μεγαλύτερος στον κόσμο ελέγχοντας το 16,11% της παγκόσμιας χωρητικότητας – το πλήγμα ήταν τεράστιο. 

Στην Έκθεση για τη Νομισματική Πολιτική 2015-2016 της Τράπεζας της Ελλάδας (ΤτΕ) η επίπτωση των κεφαλαιακών περιορισμών στις καθαρές εισπράξεις υπολογίζεται στο ποσό των 3,037 δις ευρώ ή 1,7% του Α.Ε.Π. μόνο για το 2015. Και δυστυχώς αυτή η αρνητική επίπτωση σημειώθηκε σε μια περίοδο ανάκαμψης των διεθνών ναύλων κατά 44,6% και του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου κατά 2%. 

4. Οι εξαγωγές συρρικνώθηκαν

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, το διάστημα Ιουλίου 2015 - Ιουνίου 2016 οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά 2,442 δις ευρώ ή 9,3%, έναντι του αντίστοιχου διαστήματος 2014-2015. Δυστυχώς, η μείωση αυτή συνεχίζεται και το 2017. Έτσι, το 10μηνο Ιούλιος 2016 - Απρίλιος 2017 οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά 1,928 δις ευρώ ή 8,1%, έναντι του αντίστοιχου διαστήματος Ιούλιος 2015 -Απρίλιος 2016. 

5. Οι εισπράξεις από τον τουρισμό «φρέναραν»

Οι ταξιδιωτικές εισπράξεις το 2016  ανήλθαν στα 13,207 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 6,5% σε σύγκριση με το 2015, παρά την αύξηση των τουριστικών ροών.  Το τρέχον έτος, σύμφωνα με στοιχεία της ΤτΕ το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών διευρύνθηκε στο 1,3 δις ευρώ το πρώτο τρίμηνο 2017. Οι εισπράξεις από ταξιδιωτικές υπηρεσίες μειώθηκαν κατά 7,8% παρά το γεγονός ότι οι τουριστικές αφίξεις δεν μεταβλήθηκαν σημαντικά (-0,2%) τον Μάρτιο του 2017, έναντι του περυσινού Μαρτίου. 

Η αντίστοιχη πτώση των τουριστικών εισπράξεων στο πρώτο τρίμηνο 2017 ήταν 4,8%, έναντι του περυσινού αντίστοιχου τριμήνου. Συνεπώς, τα capital controls, μαζί με την ευρύτερη εικόνα που εκπέμπουν οι κυβερνητικές πολιτικές για τη χώρα μας, «φρέναραν» τις τουριστικές εισπράξεις σε μια περίοδο που η Ελλάδα, λόγω και των γεωπολιτικών εντάσεων, είχε συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι των γειτόνων της στην Ανατολική Μεσόγειο.

6. Τα «λουκέτα» πολλαπλασιάστηκαν

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Γενικού Εμπορικού Μητρώου (ΓΕΜΗ), το πρώτο χρόνο από τις 29 Ιουνίου 2015 μέχρι και τις 15 Ιουνίου 2016, έκλεισαν 31.287 επιχειρήσεις. Το ίδιο χρονικό διάστημα συστάθηκαν αντίστοιχα μόλις 26.885 επιχειρήσεις, αφήνοντας ένα αρνητικό ισοζύγιο 4.402 επιχειρήσεων. 

Στο σύνολο του έτους 2016, τα λουκέτα αυξήθηκαν 19% σε σχέση με το 2015, ενώ συστάθηκαν 7% λιγότερες επιχειρήσεις σε σχέση με το 2015.  Και δυστυχώς η τάση αυτή συνεχίζεται και την τρέχουσα χρονιά. Στις 5.669 έφτασε το πρώτο δίμηνο του 2017 ο αριθμός των επιχειρήσεων που έβαλαν λουκέτο, ενώ αυτές που άνοιξαν το ίδιο διάστημα ανήλθαν σε 4.396.

7. Το Χρηματιστήριο Αθηνών απαξιώθηκε

Το Χ.Α. έμεινε κλειστό για πάνω από έναν μήνα και πιο συγκεκριμένα από 26.06.2015 έως 03.08.2015. Το χειρότερο, μετά τον εγκλωβισμό χιλιάδων επενδυτών, ήταν ο πρωτοφανής διαχωρισμός των επενδυτών μεταξύ Ελλήνων και αλλοδαπών, σε βάρος των Ελλήνων, μεταξύ «παλαιού» και «νέου» χρήματος, θέτοντας σε δυσμενέστερη θέση τους υφιστάμενους μετόχους και η απαγόρευση πώλησης μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων. 

Στοιχεία, δηλαδή, αγοράς «δύο ταχυτήτων», πλήρους καταστροφής όποιας έννοιας εμπιστοσύνης, απαξίωσης κάθε έννοιας οργανωμένης αγοράς αναπτυγμένου Κράτους - Μέλους της Ε.Ε. και του ΟΟΣΑ. Έτσι το Χ.Α. απώλεσε το 45% της αξίας του σε λίγους μήνες μέχρι το Φεβρουάριο του 2016, οπότε και άρχισε μια δειλή ανάκαμψη. 

Οι κεφαλαιακοί περιορισμοί «στραγγάλισαν» πολίτες και επιχειρήσεις

Είναι, δυστυχώς, σαφές ότι η πολιτική επιλογή προκήρυξης ενός δημοψηφίσματος - παρωδία έφερε το κλείσιμο των τραπεζών. Τα αναπόφευκτα capital controls που ακολούθησαν προκάλεσαν τεράστια ζημιά, σε όρους απώλειας εισοδήματος, καταστροφής κεφαλαίου, απώλειας εξαγωγών, «λουκέτων», ύψους δεκάδων δισ. ευρώ. 

Σε αυτό το υποσύνολο, δεν περιλαμβάνονται τα νέα δανεικά του τρίτου Μνημονίου, ούτε τα μέτρα λιτότητας της Κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ. Μέτρα που λαμβάνοντας υπόψη τις πρόσφατες μειώσεις σε αφορολόγητο και συντάξεις φτάνουν τα 14,5 δισ. ευρώ. Επίσης, δεν λαμβάνονται υπόψη οι επιπτώσεις μετανάστευσης επιχειρήσεων στο εξωτερικό και αποφυγής του ελληνικού τραπεζικού συστήματος για πληρωμές.  

Πρόκειται αδιαμφισβήτητα για μια πραγματική πολιτική καταστροφή. Αποκλειστική υπεύθυνη για αυτό είναι η χειρότερη Κυβέρνηση που γνώρισε ο τόπος από τη μεταπολίτευση και μετά.